Maand: maart 2022

De ultieme wreedheid is mensen ontnemen van hun naam, hun persoonlijke identiteit, hun persoonlijke autonomie en hun vrijheid. In de concentratiekampen van de SS werd dit stelselmatig toegepast. Met als doel om de weerzin en weerstand van bewakers en toeschouwers te breken en onmenselijke leefsituaties in barre omstandigheden te kunnen waarborgen. De kracht van persoonlijke verhalen biedt ons hoop voor verbetering en overbrugging van kloven in de samenleving.

Een nummer doet een beroep op je veerkracht

Ook de moedige vrouwen, die op één of andere wijze verzet boden of tegen de Duitse regels handelden in WOII maakten kennis met deze methode. Als zij na verraad door stadsgenoten in Kamp Vught belandde, werden al hun persoonsgegevens zorgvuldig genoteerd, maar vanaf datzelfde moment kregen zij een persoonlijk nummer. Hun namen werden niet meer genoemd; enkel de nummers werden afgeroepen tijdens de appels of door bewakers. Het was dan alsof je niet meer bestond. Een mannelijke gevangene verteld: “om te overleven moet je niemand worden. Je gedeisd houden en geen weerwoord geven

De groep boven eigen belang

In Vught, Ravensbrück en het AGFA-commando van Dachau-München verzetten de vrouwen zich grotendeels in stilte gezamenlijk tegen deze ontmenselijking. Het lot dat zij ondergaan verbind hen en moedig beloven zij elkaar om samen te overleven. Deze veerkracht om naar elkaar om te kijken, samen cabaretliedjes te schrijven én elkaar te zorgen, doet hen belanden in het Bunkerdrama. In de nacht van 15 op 16 januari 1944 worden zij met 74 vrouwen in een cel gestopt van 9m2 voor 15 hels lange uren, omdat zij zich als barak 23a en 23b solidair verklaarde met Non Verstegen.

Wanhoop of Eendracht; vrouwen kiezen voor gezamenlijkheid

Het zware regime verbindt deze vrouwen en net als vandaag de dag bij het leger in Oekraïne zien we hoe mentaal krachtig mensen kunnen zijn en tot waartoe ze instaat zijn. De ‘gewone studentes, huisvrouwen en moeders’ overleefden samen door elkaar medemenselijkheid te tonen en gezamenlijk verzet te bieden. In de fabriek van het AGFA-commando schreven zij historie door als Nederlandse vrouwen samen het werk neer te leggen en te staken voor beter eten. En de geweren zwegen. Ook tijdens de dodenmarsen besloten zij dat de kogel beter was dan verlopen. En zo gingen zij demonstratief zitten op het dorpsplein van Wolfsrauthausen en daagde de commandant uit om hen dood te schieten. Zij overleefden!

Samen leven is luisteren naar persoonlijke verhalen

Wanneer wij mensen wegzetten als een groep. Niet meer luisteren naar persoonlijke verhalen en mensen niet noemen bij hun naam, maar bij een kenmerk dan voelen wij minder empathie voor ze. Het gevolg is dat de grens van wat geoorloofd is omhoog gaat. We zien het ook in onze maatschappij, wanneer mensen als groep aangeduid worden. Er wordt over mensen gepraat in plaats van met mensen.

Het wij-zij conflict overbruggen

Actievoerders en idealisten benoemen vaak een groep om tegen te ageren. Het Wij-Zij conflict. Om deze conflicten of kloven te overbruggen is het noodzaak dat wij openstaan voor elkaars persoonlijke verhalen. Een mooi voorbeeld is het vluchtelingenprobleem. Eens in de zoveel tijd komt een persoonlijk verhaal van een uitzetting in de media en politiek naar voren. Het gezicht en verhaal van de persoon verbindt zich met onze medemenselijkheid en voor deze persoon willen we graag een uitzondering maken. Dit zie je ook bij de vluchtelingenstroom van de oorlog in Oekraïne. Nederlandse zien en horen de persoonlijke verhalen. Zien de gezichten van vluchtende vrouwen met kinderen en moedige mannen die achterblijven om te vechten. En we zijn bereid om onze spullen en zelfs onze huizen te delen. Wat een hoopvolle gedachte, dat saamhorigheid en medeleven begint bij het leren kennen van persoonlijke verhalen en een gezicht.

Verhalen blijven vertellen voor de toekomst

In dit licht is de theatervoorstelling “Overleven is Herinneren” in 2019 tot stand gekomen. De persoonlijk verhalen van verzetsvrouwen in Nederland en hun moedige strijd voor onze vrijheid in WOII verteld ons dat Vrijheid geen norm is. Voor onze Vrijheid is een hoge prijs betaald én het vraagt ons om samen blijvend te werken om Vrijheid voor ieder mens in Nederland en de wereld te garanderen. Samen Eervol Overleven is een kwestie van keuze. De verzetsvrouwen deden elkaar deze belofte en wij kunnen in hun voetsporen volgen.

Vrijheid; vraagt om een werkvorm en gezamenlijke verantwoordelijkheid

De corona-crisis én de huidige oorlog in het oosten heeft ons nog meer bewust gemaakt dat onze huidige staat van Vrijheid vraagt om samenwerking, zorgdragen voor elkaar en verantwoordelijkheid durven nemen voor en met elkaar noodzakelijk is. Verhalen van ‘gewone’ mensen helpen ons om de mens in de ander te zien en de bereidheid om bruggen te bouwen.

Goudse Schouwburg in Gouda

In de Goudse Schouwburg worden op 29 april, 30 april en 1 mei 2022 de overlevingsdrang, veerkracht en onbetwiste moed voorgedragen gebaseerd op de persoonlijke verhalen en memoires van deze vrouwen.

Afwerpen label “zwakke geslacht”

De Kracht van de Vrouw, die alle ballen in elke omstandigheid hoog houdt zo goed als het kan zien we terug in elke vrouw om ons heen! De verzetsvrouwen laten deze vrouwelijke Veerkracht zien en hun verhaal geeft een historische inkijk waarom vrouwen het label van het “zwakke geslacht” eindelijk van zich af kunnen werpen.