Interview bij RTV Gouwestad
Als namen nummers worden…
De ultieme wreedheid is mensen ontnemen van hun naam, hun persoonlijke identiteit, hun persoonlijke autonomie en hun vrijheid. In de concentratiekampen van de SS werd dit stelselmatig toegepast. Met als doel om de weerzin en weerstand van bewakers en toeschouwers te breken en onmenselijke leefsituaties in barre omstandigheden te kunnen waarborgen. De kracht van persoonlijke verhalen biedt ons hoop voor verbetering en overbrugging van kloven in de samenleving.
Een nummer doet een beroep op je veerkracht
Ook de moedige vrouwen, die op één of andere wijze verzet boden of tegen de Duitse regels handelden in WOII maakten kennis met deze methode. Als zij na verraad door stadsgenoten in Kamp Vught belandde, werden al hun persoonsgegevens zorgvuldig genoteerd, maar vanaf datzelfde moment kregen zij een persoonlijk nummer. Hun namen werden niet meer genoemd; enkel de nummers werden afgeroepen tijdens de appels of door bewakers. Het was dan alsof je niet meer bestond. Een mannelijke gevangene verteld: “om te overleven moet je niemand worden. Je gedeisd houden en geen weerwoord geven
De groep boven eigen belang
In Vught, Ravensbrück en het AGFA-commando van Dachau-München verzetten de vrouwen zich grotendeels in stilte gezamenlijk tegen deze ontmenselijking. Het lot dat zij ondergaan verbind hen en moedig beloven zij elkaar om samen te overleven. Deze veerkracht om naar elkaar om te kijken, samen cabaretliedjes te schrijven én elkaar te zorgen, doet hen belanden in het Bunkerdrama. In de nacht van 15 op 16 januari 1944 worden zij met 74 vrouwen in een cel gestopt van 9m2 voor 15 hels lange uren, omdat zij zich als barak 23a en 23b solidair verklaarde met Non Verstegen.
Wanhoop of Eendracht; vrouwen kiezen voor gezamenlijkheid
Het zware regime verbindt deze vrouwen en net als vandaag de dag bij het leger in Oekraïne zien we hoe mentaal krachtig mensen kunnen zijn en tot waartoe ze instaat zijn. De ‘gewone studentes, huisvrouwen en moeders’ overleefden samen door elkaar medemenselijkheid te tonen en gezamenlijk verzet te bieden. In de fabriek van het AGFA-commando schreven zij historie door als Nederlandse vrouwen samen het werk neer te leggen en te staken voor beter eten. En de geweren zwegen. Ook tijdens de dodenmarsen besloten zij dat de kogel beter was dan verlopen. En zo gingen zij demonstratief zitten op het dorpsplein van Wolfsrauthausen en daagde de commandant uit om hen dood te schieten. Zij overleefden!
Samen leven is luisteren naar persoonlijke verhalen
Wanneer wij mensen wegzetten als een groep. Niet meer luisteren naar persoonlijke verhalen en mensen niet noemen bij hun naam, maar bij een kenmerk dan voelen wij minder empathie voor ze. Het gevolg is dat de grens van wat geoorloofd is omhoog gaat. We zien het ook in onze maatschappij, wanneer mensen als groep aangeduid worden. Er wordt over mensen gepraat in plaats van met mensen.
Het wij-zij conflict overbruggen
Actievoerders en idealisten benoemen vaak een groep om tegen te ageren. Het Wij-Zij conflict. Om deze conflicten of kloven te overbruggen is het noodzaak dat wij openstaan voor elkaars persoonlijke verhalen. Een mooi voorbeeld is het vluchtelingenprobleem. Eens in de zoveel tijd komt een persoonlijk verhaal van een uitzetting in de media en politiek naar voren. Het gezicht en verhaal van de persoon verbindt zich met onze medemenselijkheid en voor deze persoon willen we graag een uitzondering maken. Dit zie je ook bij de vluchtelingenstroom van de oorlog in Oekraïne. Nederlandse zien en horen de persoonlijke verhalen. Zien de gezichten van vluchtende vrouwen met kinderen en moedige mannen die achterblijven om te vechten. En we zijn bereid om onze spullen en zelfs onze huizen te delen. Wat een hoopvolle gedachte, dat saamhorigheid en medeleven begint bij het leren kennen van persoonlijke verhalen en een gezicht.
Verhalen blijven vertellen voor de toekomst
In dit licht is de theatervoorstelling “Overleven is Herinneren” in 2019 tot stand gekomen. De persoonlijk verhalen van verzetsvrouwen in Nederland en hun moedige strijd voor onze vrijheid in WOII verteld ons dat Vrijheid geen norm is. Voor onze Vrijheid is een hoge prijs betaald én het vraagt ons om samen blijvend te werken om Vrijheid voor ieder mens in Nederland en de wereld te garanderen. Samen Eervol Overleven is een kwestie van keuze. De verzetsvrouwen deden elkaar deze belofte en wij kunnen in hun voetsporen volgen.
Vrijheid; vraagt om een werkvorm en gezamenlijke verantwoordelijkheid
De corona-crisis én de huidige oorlog in het oosten heeft ons nog meer bewust gemaakt dat onze huidige staat van Vrijheid vraagt om samenwerking, zorgdragen voor elkaar en verantwoordelijkheid durven nemen voor en met elkaar noodzakelijk is. Verhalen van ‘gewone’ mensen helpen ons om de mens in de ander te zien en de bereidheid om bruggen te bouwen.
Goudse Schouwburg in Gouda
In de Goudse Schouwburg worden op 29 april, 30 april en 1 mei 2022 de overlevingsdrang, veerkracht en onbetwiste moed voorgedragen gebaseerd op de persoonlijke verhalen en memoires van deze vrouwen.
Afwerpen label “zwakke geslacht”
De Kracht van de Vrouw, die alle ballen in elke omstandigheid hoog houdt zo goed als het kan zien we terug in elke vrouw om ons heen! De verzetsvrouwen laten deze vrouwelijke Veerkracht zien en hun verhaal geeft een historische inkijk waarom vrouwen het label van het “zwakke geslacht” eindelijk van zich af kunnen werpen.
Ode aan de Vrouw
Thema’s: Vrijheid, Moed, Veerkracht, Eensgezind, Verzetsvrouwen
Het meest onzichtbare geheim van de veerkracht van vrouwen
Het Theaterstuk Overleven is Herinneren is ontstaan tegen de achtergrond van de veelal onbekend gebleven verhalen van verzetsvrouwen. Samen Sterk!
Verzetsvrouwen hebben een veel grotere rol hebben gespeeld dan gedacht. En hadden een grotere kans om de gruwelijke concentratiekampen te overleven. Dit wordt visueel gemaakt in het theaterstuk.
Vrouwen zijn zeer veerkrachtig, verbinden zich met elkaar, tonen moed en werken met humor. Daardoor overleefden veel van de 652 verzetsvrouwen die op 6 september 1944 van Kamp #Vught, via een 3 daagse treinreis in veewagons naar #Ravensbrück reisden. Vandaar uit naar andere concentratie-/werkkampen oa een werkkamp van het #AgfaKommando; een buitenkamp van #Dachau en de dodenmarsen in mei 1945.
Het ongelofelijke verhaal over de kracht van de vrouw en de moed,
die zij toonden ondanks de onmenselijke omstandigheden werpt een
nieuw licht op het vrouw zijn!
Een bemoedigende gedachten dat
vrouwen zelfs de meest gruwelijke omstandigheden met saamhorigheid,
humor, moed en overlevingsdrang kunnen overleven.
Een Ode aan de Kracht van de Vrouw en met respect voor de verzetsvrouwen, die hun strijd hebben gestreden voor onze Vrijheid!
Vanwege corona is de voorstelling verplaatst naar een nog onbekende datum na corona.
We zijn vastbesloten om de voorstelling ten uitvoer te brengen. Dit verhaal moet verteld worden. Het wordt een voorstelling, die je niet gauw zult vergeten.
Zolang wij herinneren, leven wij nog!
Zolang er over je gesproken wordt ben je nog niet vergeten. Laten wij Nooit vergeten…
Herinneren is iets of iemand oproepen uit ons geheugen of collectief geheugen. Herinneren betekent dat je het belangrijk vindt om de persoon of de situatie levend te houden; alsof het nog steeds bestaat, waarde heeft voor jou.
Het is dan ook in de 1e plaats het aangeven van wat jij belangrijk vindt; iets wat je niet mag vergeten. In de 2e plaats is het een eerbetoon; je vestigt je aandacht even op iets dat je niet wil vergeten.
Aangezien onze identiteit gebouwd is op onze herinneringen geeft herdenken; bewust herinneren je een richting om vandaag en in de toekomst te handelen.
Het verhaal en de ervaringen van de gevangen verzetsvrouwen is dan ook een eerbetoon aan hun moed en bereidheid om te vechten voor Vrijheid. Jouw vrijheid, mijn vrijheid; de vrijheid van alle Nederlanders ongeacht je geslacht of afkomst.
Het geeft aan dat wij hen belangrijk vinden en dat wat zij voor ons hebben gedaan. Wij tonen ons respect!
Daarnaast laat het ons stil staan bij de impact van overheersing en macht; subtiel of groot. Hoe zelfs wij soms onbewust een ander de regel voorschrijven. En wat oorlog aan gruwelijkheden bij de mensheid naar boven brengt.
Dankbaar en vereert vertellen wij, actrices het verhaal van dappere vrouwen, die elkaar in de moeilijkste tijden vast hebben gehouden in de Theatervoorstelling “Overleven is Herinneren”. Met grote dank aan Hans Suijs, die 5 jaar lang en vandaag de dag nog steeds alle losse eindjes van de vergeten verhalen boven tafel probeert te krijgen.
De verzamelde persoonlijke verhalen zijn uitgebracht in het boek “Samen Eervol Overleefd”. Op de website van Hans Suijs vind je meer achtergrond informatie en de inhoud van het boek klik hier.
Bestel het boek! en de voorstelling zal enorm voor je gaan leven.
Kosten: boekprijs van € 24,95 plus het pakkettarief van € 7,25, u krijgt een QR code om de bestelling te volgen.
75 jaar Vrijheid
Vrijheid is een gift. Leven in vrijheid een keuze…
Vrijheid is nooit vanzelf sprekend. Vrijheid is een gift! Je kunt het niet in je handen vasthouden; het is als water dat tussen je vingers door glipt. En daarom mogen wij herinneren, daarom moeten wij herinneren; omdat wij nooit mogen vergeten! Dat er heel veel mensen zijn geweest, die een hoge prijs hebben betaald voor onze vrijheid.
Vrijheid is een gift; het geeft de ruimte om jezelf te kunnen en mogen zijn. Het maakt de wereld zoveel mooier!
– Marielle Kolster
En soms leef je ogenschijnlijk in een vrij land, maar ben je gevangene van je eigen ervaringen en verleden. “Weet dat je een keuze hebt” vertelt Edith Eva Eger (overlevende auschwitz en psychologe) in haar boek “De Keuze – Leven in Vrijheid”. Besteed je aandacht aan wat je hebt verloren; of besteed je aandacht aan wat je nog hebt?
Haar woorden “alles draait om samenwerking” zien we ook terug bij de gevangen verzetsvrouwen. Zij zegt: “Als je wil overleven, moet je je eigen behoeften overstijgen en jezelf wijden aan iets of iemand buiten jezelf” en “hoop doet letterlijk leven”. Al deze elementen vinden we ook terug bij de verzetsvrouwen in de voorstelling. Het is een universeel gegeven; dat overleven van welke situatie dan ook aankomt op een keuze maken om samen te overleven. En zodat je geen gevangenen meer bent…
75 jaar Vrijheid; we mogen het vieren om door te geven! Om te blijven herinneren, dat vrijheid niet vanzelf sprekend is. En dat we met elkaar moeten kiezen; elke dag om de ander zijn eigen keuzes te laten maken en dat te respecteren. Om elkaar aan te moedigen om te Leven in Vrijheid.
Laten we elkaar supporten!
